تولید فرش دستباف شکارگاه قم شامل مراحل دقیق و پیچیده‌ای است که هر کدام نیازمند مهارت، دقت و هنر بالای بافندگان است. این فرش‌ها که با طراحی‌های خاص و الهام‌گرفته از صحنه‌های شکار و طبیعت تولید می‌شوند، به دلیل کیفیت بالا و طرح‌های منحصر به فردشان شهرت جهانی دارند. در ادامه مراحل تولید فرش دستباف شکارگاه قم به تفصیل شرح داده می‌شود:

1. طراحی نقشه

• انتخاب طرح و نقشه: اولین مرحله در تولید فرش دستباف، طراحی نقشه فرش است. طرح فرش‌های شکارگاه معمولاً صحنه‌هایی از شکار حیوانات در طبیعت، شامل شکارچیان، اسب‌ها، حیوانات وحشی مانند شیر، آهو و پرندگان است. این نقشه‌ها باید با جزئیات کامل و دقت بالا طراحی شوند.
• طراحی به صورت سنتی یا مدرن: برخی از نقشه‌ها به صورت سنتی با دست کشیده می‌شوند، در حالی که برخی دیگر با استفاده از نرم‌افزارهای طراحی به شکل دیجیتال تولید می‌شوند. اما در هر دو حالت، نقشه‌ها با دقت و جزئیات بسیار بالا تهیه می‌شوند.

2. انتخاب مواد اولیه

• ابریشم و پشم: برای بافت فرش شکارگاه قم، از مواد اولیه‌ای همچون ابریشم و پشم استفاده می‌شود. ابریشم برای بافت فرش‌های لوکس و گران‌بها کاربرد دارد و باعث می‌شود که فرش براق و زیبا باشد. پشم نیز که معمولاً از بهترین کیفیت‌ها انتخاب می‌شود، نرمی و استحکام لازم را به فرش می‌بخشد.
• رنگ‌های طبیعی: در فرش‌های شکارگاه قم از رنگ‌های طبیعی استفاده می‌شود که از گیاهان، ریشه‌ها و مواد معدنی استخراج می‌شوند. این رنگ‌ها به مرور زمان مقاومت بیشتری دارند و به فرش‌های دستباف زیبایی و دوام می‌بخشند.

3. چله‌کشی

• نصب دار قالی: دار قالی اولین وسیله‌ای است که برای شروع بافت فرش مورد نیاز است. دارهای قالی می‌توانند به صورت افقی یا عمودی باشند، اما در قم معمولاً از دارهای عمودی استفاده می‌شود.
• چله‌کشی: چله‌کشی به معنای کشیدن نخ‌های عمودی (چله) بر روی دار قالی است که به‌عنوان پایه و اساس بافت فرش عمل می‌کنند. این نخ‌ها معمولاً از پنبه یا ابریشم تهیه می‌شوند و باید بسیار محکم و منظم کشیده شوند تا ساختار فرش حفظ شود.

4. بافت فرش

• گره‌زدن: مهم‌ترین مرحله در تولید فرش دستباف، گره‌زدن نخ‌ها به نخ‌های چله است. بافندگان از تکنیک‌های مختلف گره‌زدن، مانند گره ترکی یا فارسی، استفاده می‌کنند. هر گره باید به‌صورت دقیق و منظم زده شود تا نقشه فرش به درستی اجرا شود.
• • نقشه‌خوانی: بافندگان با کمک نقشه، الگوهای پیچیده شکارگاه را با استفاده از نخ‌های رنگی و به کمک ابزارهایی مانند قلاب و قیچی به‌صورت گره بر روی چله‌ها پیاده می‌کنند. هر گره نمایانگر یک نقطه از نقشه است و دقت در این مرحله بسیار مهم است.
  • بافت زمینه و طرح‌ها: پس از اتمام هر بخش از گره‌ها، بافت زمینه اصلی فرش و سپس صحنه‌های شکار انجام می‌شود. بافت این صحنه‌ها نیاز به دقت بسیار بالا و مهارت ویژه دارد، زیرا جزئیات فراوانی در این طرح‌ها وجود دارد.

  5. قیچی‌کاری

  • قیچی‌کردن پرزها: پس از اتمام هر ردیف بافت، پرزهای اضافی فرش توسط قیچی دستی کوتاه می‌شود. این مرحله باعث می‌شود که سطح فرش هموار و یکنواخت باشد. بافندگان حرفه‌ای از قیچی‌های مخصوص استفاده می‌کنند تا ارتفاع پرزها را به دقت تنظیم کنند.

  6. شست‌وشوی فرش

  • شست‌وشوی اولیه: پس از اتمام بافت فرش، فرش برای اولین بار شسته می‌شود. شست‌وشوی فرش با آب و مواد شوینده مخصوص انجام می‌شود تا چربی‌های اضافی نخ‌ها و رنگ‌های اضافی از سطح فرش پاک شوند.
  • پرداخت نهایی: در این مرحله، فرش به دقت بررسی می‌شود و هرگونه ناهماهنگی یا اشتباه در بافت اصلاح می‌شود. همچنین فرش ممکن است مجدداً شسته و اصلاح شود تا به درخشندگی و زیبایی نهایی خود برسد.

  7. خشک‌کردن و تثبیت رنگ

  • خشک‌کردن فرش: پس از شست‌وشو، فرش در محیطی با تهویه مناسب پهن می‌شود تا خشک شود. این مرحله باید به دقت انجام شود تا فرش به درستی خشک شود و هیچ‌گونه تغییر شکلی در آن ایجاد نشود.
  • تثبیت رنگ: اگر رنگ‌های استفاده‌شده در فرش طبیعی باشند، در طول فرایند خشک‌کردن رنگ‌ها تثبیت می‌شوند. در این مرحله ممکن است فرش با مواد خاصی پردازش شود تا رنگ‌ها مقاوم‌تر و با دوام‌تر شوند.

  8. کنترل کیفیت و نهایی‌سازی

  • بررسی نهایی: در پایان فرایند تولید، فرش شکارگاه قم از نظر کیفیت، تقارن، و دقت در اجرای نقشه بررسی می‌شود. هرگونه نقص یا مشکل در این مرحله شناسایی و رفع می‌شود.
  • نهایی‌سازی: در نهایت، ریشه‌های فرش مرتب شده و به آن‌ها شکل داده می‌شود. همچنین لبه‌های فرش با دوخت‌های محکم تکمیل می‌شوند تا از پارگی و سایش جلوگیری شود.

  9. بسته‌بندی و عرضه

  • بسته‌بندی: پس از اتمام مراحل تولید، فرش‌ها به دقت بسته‌بندی می‌شوند تا در حمل‌ونقل دچار آسیب نشوند. این فرش‌ها معمولاً به بازارهای داخلی و بین‌المللی صادر می‌شوند.
  • عرضه به بازار: فرش‌های شکارگاه قم به دلیل کیفیت و زیبایی خاص خود در بازارهای جهانی ارزش زیادی دارند و به‌عنوان یکی از بهترین نمونه‌های هنر فرش‌بافی ایران شناخته می‌شوند.

  جمع‌بندی

  تولید فرش دستباف شکارگاه قم فرایندی پیچیده و زمان‌بر است که نیازمند مهارت‌های ویژه در طراحی، بافت و پرداخت است. این فرش‌ها با استفاده از مواد طبیعی و با بهره‌گیری از هنر بافندگان ماهر تولید می‌شوند و به دلیل جزئیات پیچیده و طرح‌های زیبای شکارگاه، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های هنر فرش‌بافی ایران به شمار می‌روند.