آشنایی با انواع مختلف طرحهای بته‌جقه در فرشهای دستباف
بته‌جقه یکی از معروف‌ترین و نمادین‌ترین طرح‌ها در هنر فرش‌بافی ایران است که در طول تاریخ در مناطق مختلف کشور توسعه و تنوع پیدا کرده است. این طرح به دلیل ظرافت و زیبایی خاص خود، در فرشهای دستباف بسیاری از مناطق ایران مورد استفاده قرار میگیرد و هر منطقه، به نوعی این نقش را با فرهنگ، سلیقه و روش‌های خود تطبیق داده است. در ادامه به معرفی انواع مختلف طرحهای بته‌جقه در فرشهای دستباف ایرانی می‌پردازیم:
۱. بته‌جقه شاه‌عباسی
بته‌جقه شاه‌عباسی یکی از زیباترین و معروف‌ترین انواع این طرح است که اغلب در فرشهای مناطق اصفهان، کرمان و کاشان دیده می‌شود. در این نوع، بته‌جقه‌ها دارای ابعاد بزرگ‌تر و جزئیات بیشتری هستند و در ترکیب با دیگر نقوش سنتی ایرانی مانند گل‌های شاه‌عباسی، طراحی می‌شوند. این نوع طرح معمولاً نشان‌دهنده ترکیب زیبایی از طبیعت و هنر سنتی است.
۲. بته‌خزری (یا بته هندی)
بته‌خزری یا بته‌هندی، نوعی از بته‌جقه است که در آن طرح‌ها به شکلی پیچیده‌تر و انحنای بیشتری دارند. این نوع بته‌جقه در فرشهای مناطق شرقی ایران و هند رواج دارد. بته‌خزری به دلیل انحنای بیشتر و ظاهر کشیده‌تر، حالتی ظریف‌تر و مجلل‌تر دارد و اغلب با گل‌ها و نقوش دیگر ترکیب می‌شود.
۳. بته‌جقه قشقایی
فرشهای دستباف قشقایی که از جنوب غرب ایران می‌آیند، اغلب دارای بته‌جقه‌هایی با فرم ساده‌تر و هندسی‌تر هستند. این بته‌جقه‌ها نسبت به دیگر انواع، کمتر انحنا دارند و به شکلی بیشتر شبیه به قطره آب یا درخت سرو بافته می‌شوند. طرحهای بته‌جقه قشقایی به دلیل رویکرد مینیمالیستی و ظرافت‌های عشایری، حس اصالت و قدرت را در فرش‌ها القا می‌کنند.
۴. بته میری (بته‌پتویی)
بته میری که به عنوان بته‌پتویی نیز شناخته می‌شود، در واقع یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین انواع بته‌جقه است. در این نوع بته‌ها به صورت متقارن و با اندازه‌های تقریباً یکسان در سراسر فرش تکرار می‌شوند. این نوع بته‌جقه در فرشهای مناطق کرمان، اصفهان و تبریز به‌کار می‌رود و معمولاً با رنگ‌های طبیعی و متنوع بافته می‌شود.
۵. بته‌جقه درختی
بته‌جقه درختی، نوعی خاص از این طرح است که به شکل درخت سرو یا دیگر درختان طراحی شده است. این نوع بته‌جقه به عنوان نمادی از جاودانگی و طبیعت در فرشهای مناطق مختلف ایران، به ویژه در کاشان و کرمان استفاده می‌شود. در این نوع، بته‌جقه‌ها به شکلی درخت‌مانند و اغلب در حالت ایستاده طراحی می‌شوند که نشانگر مقاومت و پایداری است.
۶. بته‌جقه گل‌دار
در این نوع، بته‌جقه با نقوش گل و گیاه ترکیب می‌شود تا حسی از طبیعت و زیبایی را منتقل کند. این نوع بته‌جقه بیشتر در مناطق شمال غربی ایران نظیر تبریز و اردبیل دیده می‌شود. بته‌های گل‌دار به دلیل استفاده از عناصر گیاهی و طبیعی در طراحی، ظاهری شاعرانه و لطیف دارند.
۷. بته‌جقه قبادخانی
بته‌قبادخانی نوعی خاص از بته‌جقه است که از منطقه قبادخانی کرمان سرچشمه گرفته و در فرشهای این منطقه به کار می‌رود. این نوع بته‌جقه‌ها دارای شکلی خاص و منحصر به فرد هستند که با خطوط پیچیده و نقوش هندسی ترکیب می‌شوند. در این طرح، بته‌جقه‌ها در اندازه‌های کوچک‌تر و با تکرار فراوان در سطح فرش دیده می‌شوند.
۸. بته‌جقه بختیاری
فرشهای بختیاری اغلب دارای طرحهای بته‌جقه‌ای هستند که ساده‌تر و هندسی‌تر از سایر مناطق هستند. بته‌جقه در فرشهای بختیاری به شکلی نمادین و با خطوط ساده و کمتر پیچیده طراحی می‌شود. این طرح‌ها اغلب به شکل‌های مربعی یا لوزی تقسیم می‌شوند و در داخل آن‌ها بته‌جقه‌های کوچک قرار می‌گیرند.
۹. بته‌جقه ترمه‌ای
این نوع بته‌جقه بیشتر در پارچه‌های ترمه دیده می‌شود، اما در فرشهای مناطق خاصی نیز استفاده می‌شود. بته‌جقه‌های ترمه‌ای معمولاً دارای ظرافت بالاتری هستند و با خطوط پیچیده و ترکیب‌های رنگی متنوع طراحی می‌شوند. این نوع طرح بیشتر در فرشهای شهرهای یزد و اصفهان مشاهده می‌شود.
۱۰. بته‌جقه کردی
بته‌جقه کردی در فرشهای مناطق کردستان و سنندج دیده می‌شود. این نوع بته‌جقه‌ها اغلب با الهام از طبیعت محلی و با خطوط ساده و کمتر تزئینی طراحی می‌شوند. بته‌جقه‌های کردی به دلیل استفاده از رنگ‌های گرم و زنده، حالتی شاد و پرانرژی به فرش‌ها می‌بخشند.
نتیجه‌گیری
بته‌جقه، به عنوان یکی از محبوب‌ترین و نمادین‌ترین نقوش در فرشهای دستباف ایرانی، در مناطق مختلف ایران به شکل‌ها و سبک‌های گوناگونی طراحی و بافته می‌شود. هر منطقه بر اساس فرهنگ، تاریخ و هنر محلی خود، این نقش را تطبیق داده و به شکلی منحصر به فرد بازتولید کرده است. این تنوع غنی در طرحهای بته‌جقه نه تنها نشان‌دهنده زیبایی و اصالت فرشهای ایرانی است، بلکه گواهی بر پیوند عمیق این هنر با زندگی و طبیعت مردم ایران است.
برای خرید فرش دستباف به سایت اریاس مراجعه کنید.
:: بازدید از این مطلب : 20
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
