تولید فرش‌های ابریشم پرندگان راور یکی از فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر است که شامل مراحل مختلفی از طراحی تا بافت می‌باشد. فرش‌های "پرندگان راور" در واقع به نوعی از فرش‌های دستباف قم با طرح خاصی اشاره دارند که در آنها از نقوش پرندگان به‌طور ویژه‌ای استفاده شده است. این فرش‌ها نه تنها به‌خاطر استفاده از نخ ابریشم طبیعی شناخته شده‌اند، بلکه به‌خاطر جزئیات دقیق و زیبا در طرح‌ها، به‌خصوص در طرح‌های پرندگان، نیز دارای ارزش بالایی هستند.

در اینجا مراحل تولید یک فرش ابریشم پرندگان راور به طور دقیق توضیح داده می‌شود:

1. طراحی نقشه

• ایده‌پردازی و طراحی اولیه: این مرحله شامل انتخاب طرح‌های اصلی و طرح‌های فرعی است. در فرش‌های ابریشم پرندگان راور، طراحی‌ها معمولاً شامل پرندگان، گل‌ها، بوته‌ها و نقوش هندسی است که به‌صورت دقیق و ریزبافت در نقشه گنجانده می‌شود.
• ترسیم طرح: طرح‌های ابتدایی به‌صورت دستی یا با استفاده از نرم‌افزارهای دیجیتال ترسیم می‌شود. در طراحی فرش‌هایی با موضوع پرندگان، هنرمندان توجه ویژه‌ای به نحوه قرارگیری پرندگان، رنگ‌ها و جزئیات آن‌ها دارند. هر پرنده به‌طور جداگانه طراحی شده و معمولاً در کنار گل‌ها یا درختان قرار می‌گیرد.
• تنظیم رنگ‌ها: انتخاب رنگ‌های مناسب برای طرح از دیگر مراحل مهم طراحی است. در فرش‌های ابریشم، معمولاً از رنگ‌های طبیعی مانند قرمز، زرد، آبی، سبز، و دیگر رنگ‌های گیاهی استفاده می‌شود. رنگ‌ها باید با دقت انتخاب شوند تا هارمونی مناسبی در طرح ایجاد کنند.

2. تهیه و آماده‌سازی نخ ابریشم

• تهیه ابریشم طبیعی: نخ ابریشم برای فرش‌های دستباف از ابریشم طبیعی که از کرم ابریشم به‌دست می‌آید، تولید می‌شود. این نخ‌ها در کارگاه‌ها آماده شده و سپس برای استفاده در بافت فرش مورد توجه قرار می‌گیرند.
• رنگرزی: ابریشم‌های طبیعی به‌صورت خام، پس از رنگرزی به رنگ‌های مختلف تبدیل می‌شوند. فرآیند رنگرزی باید با دقت انجام شود تا رنگ‌ها ثابت و زیبا بمانند. رنگ‌های مورد استفاده در فرش‌های ابریشم معمولا از منابع طبیعی مانند روناس، انار، زعفران، و غیره گرفته می‌شوند.

3. انتقال نقشه به دار

• تنظیم نقشه روی دار: در این مرحله، طراحی‌های دقیق روی دار فرش (که معمولاً از چوب یا فلز ساخته شده است) منتقل می‌شود. طراحان با استفاده از شابلون‌ها و نخ‌های کم‌رنگ نقشه را روی دار به‌طور موقت رسم می‌کنند تا بافندگان بتوانند به‌طور دقیق گره‌ها را با توجه به طرح‌ها و رنگ‌ها قرار دهند.
• استفاده از نقشه‌های رنگی: برای سهولت در بافت، از نقشه‌های رنگی استفاده می‌شود که هر بخش از فرش را با یک رنگ خاص نشان می‌دهند. این نقشه‌ها به بافنده کمک می‌کند تا در حین بافت از رنگ‌های صحیح استفاده کند.

4. بافت فرش

• شروع به بافت: در این مرحله، بافندگان با استفاده از نخ ابریشم طبیعی شروع به بافت فرش می‌کنند. بافندگان هر گره را با دقت می‌بافند تا تمامی جزئیات طرح به‌خوبی نمایان شود.
• استفاده از گره‌های خاص: برای فرش‌های ابریشم، معمولاً از گره‌های خاصی مانند "گره ترکی" یا "گره فارسی" استفاده می‌شود که باعث می‌شود بافت فرش به‌صورت محکم و دقیق باشد.
• بافت دقیق طرح‌های پرندگان: به‌ویژه در طرح‌های پرندگان، بافندگان باید توجه خاصی به دقت و جزئیات گره‌ها داشته باشند تا پرندگان، به‌ویژه جزئیات پرها و بدن آنها، به‌طور طبیعی و زیبا در فرش دیده شوند.
• تنظیم رنگ‌ها و خطوط: رنگ‌های مختلف با دقت به‌صورت افقی و عمودی در کنار هم بافته می‌شوند. این مرحله نیاز به دقت بسیار زیادی دارد تا رنگ‌ها به‌درستی در کنار هم قرار گیرند و طراحی نهایی به‌صورت واضح و زیبا نمایش داده شود.

5. کنارزنی و تکمیل بافت

• کنارزنی: پس از اتمام بافت، لبه‌های فرش با استفاده از نخ‌های محکم و بافته می‌شود تا از خراب شدن لبه‌ها جلوگیری شود و فرش به‌صورت منظم و تمیز باقی بماند.
• کنترل کیفیت: در این مرحله، فرش توسط متخصصان بررسی می‌شود تا هرگونه نقص یا اشتباه در بافت پیدا و اصلاح گردد. تمامی گره‌ها و رنگ‌ها دوباره بررسی می‌شوند تا از دقت بالای کار اطمینان حاصل شود.

6. شستشو و پرداخت

• شستشو: فرش پس از تکمیل بافت، شسته می‌شود تا خاک و چربی‌های اضافی از آن پاک شوند. شستشو همچنین به براق‌تر شدن نخ ابریشم کمک می‌کند.
• پرداخت نهایی: پس از شستشو، فرش باید به‌خوبی خشک شود. سپس لبه‌های آن و همچنین بافت‌ها برای نرمی بیشتر پرداخت می‌شود. در این مرحله، فرش به‌طور نهایی با دقت بررسی و اصلاحات نهایی انجام می‌شود.

7. آویزان کردن و نمایش نهایی

• پس از خشک شدن و تکمیل مراحل پرداخت، فرش آماده برای ارائه است. در صورتی که فرش به‌طور خاص برای فروش به بازار تولید شده باشد، به نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های معتبر ارسال می‌شود.

نتیجه نهایی:

فرش‌های ابریشم پرندگان راور که از مراحل پیچیده و زمان‌بر تولید می‌شوند، نتیجه‌ای شگفت‌انگیز به‌دست می‌دهند. این فرش‌ها با طرح‌های دقیق و جزئیات بالا، به‌خصوص در نقوش پرندگان، زیبایی و هنری منحصر به فرد دارند و ارزش زیادی در بازار فرش‌های دستباف پیدا می‌کنند.