فرش‌های نایین و تبریز هر دو از معروف‌ترین و با کیفیت‌ترین فرش‌های ایران هستند، اما از نظر سبک، طرح، جنس و بافت تفاوت‌هایی دارند که در زیر به برخی از این تفاوت‌ها اشاره می‌کنم:

1. طرح و نقش

• فرش نایین: طرح‌های فرش نایین معمولاً متقارن و هندسی با الهام از طبیعت است. نقوش آن غالباً شامل طرح‌های لچک و ترنج، گل‌های شاه عباسی، اسلیمی و ختایی است. رنگ‌ها معمولاً ملایم و شامل طیف‌های کرم، آبی و بژ می‌شود.

• فرش تبریز: فرش تبریز از نظر طرح بسیار متنوع‌تر است و طرح‌های آن شامل طرح‌های شاه عباسی، طرح ماهی در هم، نقشه‌های گلدانی و شکارگاه است. همچنین از رنگ‌های تیره‌تر و جذاب‌تر مانند قرمز، لاکی، سبز و آبی فیروزه‌ای استفاده می‌شود.

2. نوع بافت

• فرش نایین: در بافت فرش نایین از گره فارسی (گره متقارن) استفاده می‌شود. این فرش‌ها معمولاً تراکم بالا و ظرافت خاصی دارند. جنس پشم مورد استفاده در نایین بسیار نرم و ظریف است و گاهی از ابریشم در تار و پود نیز استفاده می‌شود.

• فرش تبریز: فرش تبریز با استفاده از گره ترکی (گره نامتقارن) بافته می‌شود. تراکم و ضخامت فرش‌های تبریز نیز بالاست و این فرش‌ها معمولاً مقاومت و استحکام بیشتری دارند. از مواد مختلفی از جمله پشم، کرک و ابریشم در بافت فرش تبریز استفاده می‌شود.

3. جنس و مواد اولیه

• فرش نایین: عمدتاً از پشم و ابریشم مرغوب ساخته می‌شود. درصد بالایی از فرش‌های نایین از نخ‌های پشمی هستند و تار و پود آن‌ها معمولاً از نخ‌های پنبه‌ای یا ابریشمی است.

• فرش تبریز: در تبریز از مواد مختلفی مانند پشم، کرک و ابریشم استفاده می‌شود. پشم‌های مورد استفاده در فرش تبریز معمولاً نسبت به فرش‌های نایین کمی ضخیم‌تر و مستحکم‌تر هستند.

4. رنگ‌بندی

• فرش نایین: رنگ‌های استفاده شده در فرش‌های نایین عمدتاً سرد و ملایم هستند و از رنگ‌های خنثی مانند بژ، کرم، آبی روشن و سفید استفاده می‌شود.

• فرش تبریز: رنگ‌های استفاده شده در فرش تبریز غنی و پر جنب و جوش‌تر است و معمولاً شامل رنگ‌های قرمز، لاکی، فیروزه‌ای، سبز و آبی می‌شود.

5. ابعاد و سایز

• فرش نایین: معمولاً فرش‌های نایین در اندازه‌های متوسط و بزرگ بافته می‌شوند و به دلیل ظرافت بالا بیشتر در مناطق خاصی از خانه مانند اتاق پذیرایی و مکان‌های شیک استفاده می‌شوند.

• فرش تبریز: فرش تبریز در اندازه‌ها و سایزهای مختلف بافته می‌شود، از قالیچه‌های کوچک تا فرش‌های بزرگ. همچنین، تنوع بیشتری در سایزها و ابعاد فرش‌های تبریز وجود دارد.

6. میزان شهرت

• فرش نایین: به دلیل استفاده از ابریشم و ظرافت در بافت، شهرت جهانی دارد و معمولاً به عنوان یکی از لوکس‌ترین فرش‌های ایرانی شناخته می‌شود.

• فرش تبریز: فرش تبریز به دلیل طرح‌های متنوع و استفاده از رنگ‌های زنده و شاد نیز در سراسر جهان شناخته شده و محبوب است.

نتیجه‌گیری:

فرش نایین به دلیل طرح‌های متقارن، استفاده از رنگ‌های سرد و مواد ظریف، بیشتر ظرافت و دقت هنری را به نمایش می‌گذارد. در حالی که فرش تبریز به دلیل تنوع طرح و رنگ و استحکام بیشتر، کاربرد گسترده‌تری دارد.