تشخیص اصالت فرش بته‌جقه یا هر فرش دستباف دیگری نیاز به بررسی دقیق چندین عامل دارد. این عوامل می‌توانند شامل جزئیات ساخت، مواد اولیه، طرح، رنگ، و برخی ویژگی‌های فنی باشند که نشان‌دهنده اصالت و کیفیت بالای فرش هستند. در ادامه به برخی از نکات کلیدی برای تشخیص اصالت فرش بته‌جقه اشاره می‌کنم:

۱. مواد اولیه و جنس نخ

یکی از نشانه‌های فرش اصیل، استفاده از نخ‌های طبیعی است. فرش‌های دستباف اصیل معمولاً از پشم، ابریشم یا پنبه تهیه می‌شوند. فرش‌های بته‌جقه‌ی باکیفیت معمولاً از نخ پشم باکیفیت یا ترکیبی از پشم و ابریشم استفاده می‌کنند. ابریشم طبیعی به فرش براقیت و نرمی خاصی می‌بخشد و پشم طبیعی دوام و استحکام بالایی دارد. در صورتی که نخ مصنوعی در ساخت فرش استفاده شده باشد، فرش از نظر اصالت مشکوک است.

۲. رنگ‌های طبیعی

فرش‌های اصیل معمولاً با رنگ‌های طبیعی گیاهی و معدنی رنگ‌آمیزی می‌شوند. این رنگ‌ها با گذشت زمان نه‌تنها کیفیت خود را از دست نمی‌دهند، بلکه به اصطلاح «پخته‌تر» شده و زیباتر می‌شوند. در مقابل، رنگ‌های مصنوعی ممکن است با گذشت زمان کمرنگ یا تغییر رنگ دهند. برای تشخیص رنگ‌های طبیعی، می‌توان فرش را به دقت بررسی کرد. رنگ‌های طبیعی عموماً حالتی ملایم‌تر و غیر یکنواخت دارند، در حالی که رنگ‌های مصنوعی ممکن است بسیار براق و یکنواخت به نظر برسند.

۳. بافت فرش

یکی از روش‌های تشخیص اصالت فرش بته‌جقه، بررسی دقیق بافت آن است. فرش‌های دستباف معمولاً پشت آن‌ها نیز تمیز و زیبا به نظر می‌رسد و گره‌ها دقیق و منظم هستند. بر خلاف فرش‌های ماشینی، گره‌های پشت فرش دستباف کاملاً مشهود هستند و با لمس کردن آن، می‌توانید تفاوت در بافت و استحکام را احساس کنید. همچنین، لبه‌های فرش دستباف معمولاً با دست دوخته می‌شوند و از این رو نسبت به فرش‌های ماشینی که دوخت ماشینی دارند، کیفیت بالاتری دارند.

۴. طرح و نقوش

در طرح بته‌جقه، توجه به جزئیات طرح بسیار مهم است. فرش‌های اصیل با طرح بته‌جقه دارای نقوش منظم، متقارن و دقیق هستند و هر بخش از طرح به‌صورت یکپارچه و هماهنگ اجرا شده است. اگر نقوش طرح کمی نامتقارن یا بی‌نظم به‌نظر برسند، ممکن است نشان‌دهنده آن باشد که فرش دستباف و هنری است، ولی اگر تقارن و نظم بیش از حد است و طرح‌ها بیش از اندازه دقیق هستند، ممکن است فرش ماشینی باشد.

۵. بررسی پشت فرش

بررسی پشت فرش یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص دستباف بودن فرش است. فرش‌های دستباف در پشت خود، گره‌های نامنظم و قابل تشخیص دارند که نشانه کار دست هستند. در مقابل، فرش‌های ماشینی پشت خود طرح یکنواخت‌تری دارند و گره‌ها مشهود نیستند.

۶. دوام و انعطاف‌پذیری

یک فرش اصیل دستباف، به دلیل استفاده از مواد طبیعی و بافت دست، انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به فرش‌های ماشینی دارد. فرش‌های دستباف حتی اگر تا شوند، به راحتی به شکل اولیه خود بازمی‌گردند و این نشان‌دهنده‌ی استحکام بالای آن‌ها است. در مقابل، فرش‌های ماشینی معمولاً سخت‌تر و کم‌انعطاف‌تر هستند.

۷. امضای بافنده

در برخی از فرش‌های اصیل، به‌خصوص فرش‌های نفیس، امضای بافنده یا تولیدکننده در گوشه‌ای از فرش به‌صورت مخفی بافته شده است. این امضا معمولاً شامل نام بافنده یا کارگاه تولیدکننده است و نشان‌دهنده اصالت و هنری بودن فرش است.

۸. شناسنامه و اسناد مربوطه

فرش‌های دستباف اصیل معمولاً همراه با شناسنامه یا سند اصالت ارائه می‌شوند. این شناسنامه شامل اطلاعاتی درباره محل تولید، نوع بافت، مواد استفاده شده و حتی تعداد گره‌های فرش است. وجود چنین اسنادی می‌تواند به تشخیص اصالت و کیفیت فرش کمک زیادی کند.

۹. قیمت

فرش‌های دستباف به دلیل کیفیت بالا، مواد اولیه طبیعی و زمان و مهارتی که برای تولید آن‌ها صرف شده، نسبت به فرش‌های ماشینی قیمت بالاتری دارند. اگر فرشی با طرح بته‌جقه با قیمتی بسیار کمتر از حد انتظار عرضه می‌شود، احتمالاً اصالت نداشته و یا از کیفیت پایین‌تری برخوردار است.

۱۰. مشورت با کارشناس یا متخصص فرش

در صورتی که شما به دنبال خرید فرش بته‌جقه‌ی اصیل هستید و تجربه کافی در تشخیص اصالت فرش ندارید، بهترین راه مشورت با یک کارشناس یا متخصص فرش است. کارشناسان با تجربه می‌توانند از طریق بررسی دقیق طرح، مواد اولیه، و بافت، اصالت فرش را به‌طور قطعی تأیید کنند.

نتیجه‌گیری

تشخیص اصالت فرش بته‌جقه نیاز به دقت و تجربه دارد، اما با توجه به نکات ذکر شده مانند بررسی مواد اولیه، رنگ‌ها، بافت، طرح و پشت فرش، می‌توان تا حد زیادی اطمینان حاصل کرد. در نهایت، مشورت با کارشناسان آریاس و استفاده از اطلاعات فنی می‌تواند به شما در خرید یک فرش اصیل و باارزش کمک کند.