نگهداری و مراقبت از فرش دستباف ابریشم قم نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای است تا بتوانید از زیبایی و دوام آن برای سال‌های طولانی بهره‌مند شوید. ابریشم، ماده‌ای لطیف و حساس است و نیاز به مراقبت خاص دارد. در ادامه به برخی از روش‌های مؤثر برای نگهداری و مراقبت از این فرش‌ها اشاره می‌شود:

1. انتخاب محل مناسب برای پهن کردن فرش:

• نور مستقیم خورشید: فرش‌های ابریشمی نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند، زیرا نور خورشید می‌تواند باعث کم‌رنگ شدن و از بین رفتن درخشندگی رنگ‌های طبیعی فرش شود. اگر فرش در محلی قرار دارد که در معرض نور خورشید است، بهتر است از پرده‌های ضخیم یا روفرشی‌های نازک استفاده کنید.
• رطوبت: فرش ابریشم باید در محیطی با رطوبت مناسب نگهداری شود. رطوبت زیاد می‌تواند باعث پوسیدگی و رشد قارچ‌ها و کپک‌ها در فرش شود. در مکان‌های مرطوب، استفاده از رطوبت‌گیر می‌تواند مفید باشد.
• نحوه پهن کردن: فرش ابریشم باید روی سطحی صاف و تمیز پهن شود. اگر فرش بر روی زمین ناهموار قرار گیرد، ممکن است به مرور زمان باعث تغییر شکل یا آسیب به تار و پود آن شود.

2. نظافت و گردگیری منظم:

• گردگیری: برای گردگیری فرش ابریشم، بهتر است از جاروبرقی با مکش ملایم استفاده کنید. جاروبرقی را در جهت خواب فرش حرکت دهید و از استفاده از برس‌های زبر یا جاروبرقی‌هایی با مکش قوی که می‌توانند به الیاف ابریشم آسیب بزنند، خودداری کنید.
• تکان دادن: هر چند وقت یک‌بار، فرش را با ملایمت تکان دهید تا گرد و غبار موجود در الیاف آن خارج شود. این کار باعث حفظ طول عمر فرش و جلوگیری از تجمع گرد و خاک در تار و پود آن می‌شود.
• شستشو: شستشوی فرش ابریشم باید با دقت انجام شود. از مواد شوینده ملایم و آب سرد استفاده کنید و از خیساندن طولانی‌مدت فرش در آب خودداری کنید. بهتر است فرش ابریشم را به یک متخصص فرش‌شویی معتبر بسپارید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.

3. پیشگیری از آسیب‌های فیزیکی:

• جابجایی: در هنگام جابجایی فرش، آن را رول کرده و از خم کردن یا تا کردن فرش خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند به الیاف ابریشم آسیب برساند و باعث ترک خوردن یا شکستن آن‌ها شود.
• استفاده از زیر فرشی: برای جلوگیری از لغزش و حرکت فرش، از یک زیر فرشی مناسب استفاده کنید. این کار علاوه بر حفظ ایمنی، از سایش و کشیدگی فرش در هنگام راه رفتن نیز جلوگیری می‌کند.
• قرار دادن مبلمان: از قرار دادن اجسام سنگین مانند مبلمان روی فرش‌های ابریشم خودداری کنید. اگر ناگزیر به این کار هستید، حتماً پایه‌های مبلمان را با محافظ‌هایی مانند پدهای نرمی پوشانده تا از ایجاد فرورفتگی و آسیب به بافت فرش جلوگیری شود.

4. حفظ و بازسازی:

• مرمت: در صورت مشاهده هرگونه آسیب مانند پارگی، پوسیدگی یا خرابی در فرش، بلافاصله آن را به یک متخصص مرمت فرش نشان دهید. ترمیم زودهنگام آسیب‌های کوچک می‌تواند از گسترش مشکل و هزینه‌های بالاتر جلوگیری کند.
• استفاده از روفرشی: در مکان‌های پررفت‌وآمد، می‌توانید از روفرشی‌های نازک و مناسب برای محافظت از فرش استفاده کنید. این کار از سایش و لکه‌دار شدن فرش جلوگیری می‌کند و به حفظ زیبایی آن کمک می‌کند.

5. محافظت از فرش در برابر حشرات و آسیب‌های زیستی:

• مبارزه با بید: فرش‌های ابریشم به دلیل طبیعی بودن الیاف، ممکن است مورد حمله بید قرار گیرند. برای جلوگیری از این مشکل، می‌توانید از قرص‌ها یا اسپری‌های ضد بید مخصوص استفاده کنید. همچنین، قرار دادن فرش در مکانی با تهویه مناسب و دور از رطوبت می‌تواند از رشد بیدها جلوگیری کند.
• پیشگیری از رشد کپک: همان‌طور که گفته شد، رطوبت زیاد می‌تواند باعث رشد کپک در فرش‌های ابریشمی شود. نگهداری فرش در محیطی خشک و استفاده از رطوبت‌گیرها در مناطق مرطوب می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند.

6. جلوگیری از ایجاد لکه:

• پاک کردن سریع لکه‌ها: در صورت ایجاد لکه روی فرش، بلافاصله اقدام به پاک کردن آن کنید. از آب سرد و مواد شوینده ملایم استفاده کنید و لکه را به‌آرامی و با حرکات دایره‌ای پاک کنید. از مالش شدید خودداری کنید تا به بافت فرش آسیب نرسد.
• استفاده از پوشش‌های محافظ: در مکان‌هایی که احتمال ریختن مایعات یا مواد غذایی وجود دارد، می‌توانید از پوشش‌های محافظ یا روفرشی‌های نازک استفاده کنید تا از لکه‌دار شدن فرش جلوگیری شود.

7. گرداندن و تغییر جهت فرش:

برای جلوگیری از سایش و فرسودگی یکنواخت، هر چند وقت یک‌بار فرش را بچرخانید. این کار باعث می‌شود که فرش به‌طور یکنواختی در معرض نور و استفاده قرار گیرد و از ساییدگی یک‌طرفه جلوگیری شود.

با رعایت این نکات و مراقبت‌های لازم، می‌توانید فرش دستباف ابریشم قم خود را در بهترین حالت نگه داشته و از زیبایی و ارزش آن برای سال‌های طولانی بهره‌مند شوید.